Python ตัวแปรและชนิดข้อมูล

ตัวแปรและชนิดข้อมูล (Variables and Data Types) ของภาษา Python มีรายละเอียด ดังนี้

ตัวแปร (Variables)

ตัวแปร คือ ที่เก็บข้อมูลในโปรแกรม โดยเราสามารถตั้งชื่อเพื่อใช้เรียกค่าที่เก็บไว้ได้

วิธีประกาศตัวแปรใน Python

ชื่อตัวแปร = ข้อมูล

= คือ เครื่องหมายกำหนดค่า (assignment) ให้กับตัวแปร และจะกำหนดชนิดข้อมูลให้อัตโนมัติ

name = "CS Developers"   # เก็บข้อความ
age = 25                 # เก็บตัวเลขจำนวนเต็ม
height = 1.72            # เก็บตัวเลขทศนิยม

ตัวแปร name เก็บเป็นข้อความ ชนิดข้อมูล (str) ซึ่งมีค่า CS Developers
ตัวแปร age เก็บเป็นตัวเลขจำนวนเต็ม ชนิดข้อมูล (int) ซึ่งมีค่า 25
ตัวแปร height เก็บตัวเลขทศนิยม ชนิดข้อมูล (float) ซึ่งมีค่า 1.72

การตั้งชื่อตัวแปร

ชื่อตัวแปรต้องขึ้นต้นด้วยตัวอักษร (a-z, A-Z) หรือเครื่องหมาย _ (underscore)

# ชื่อตัวแปรที่ถูกต้อง
name
age
_data

# ชื่อตัวแปรที่ผิด
1value
@data

ชื่อตัวแปรมีได้ทั้งตัวอักษร, ตัวเลข, และ _ (underscore)

# ชื่อตัวแปรที่ถูกต้อง
student1
data_set
Name1

# ชื่อตัวแปรที่ผิด
data-set
my variable

ชื่อตัวแปรที่มีตัวอักษรที่เป็นตัวพิมพ์เล็ก–ใหญ่ ถือเป็นคนละตัวแปรกัน (Case-sensitive)

name
Name
NAME

ชื่อตัวแปรต้องไม่ใช้คำที่ Python สงวนไว้ หรือที่เรียกว่า ห้ามซ้ำกับ Reserved Words / Keywords มีดังนี้

False      await      else       import     pass
None       break      except     in         raise
True       class      finally    is         return
and        continue   for        lambda     try
as         def        from       nonlocal   while
assert     del        global     not        with
async      elif       if         or         yield

แนวทางการตั้งชื่อตัวแปร

ใช้ชื่อสื่อความหมาย เช่น student_name ดีกว่า sn
ใช้ snake_case สำหรับชื่อตัวแปร เช่น total_price, user_email
ใช้ _ (underscore) เมื่อต้องการเว้นวรรคเพื่อให้อ่านง่าย
ค่าคงที่ (constant) นิยมใช้ตัวพิมพ์ใหญ่ทั้งหมด เช่น MAX_LIMIT = 80
หลีกเลี่ยงชื่อสั้นเกินไป เช่น a, b (ยกเว้นใน loop ชั่วคราว เช่น for i in range(10))

ชนิดข้อมูล (Data Types)

ชนิดข้อมูลในภาษา Python เช่น ข้อความ (String), จำนวนเต็ม (Integer), จำนวนทศนิยม (Float), ค่าจริง/เท็จ (Boolean) และที่เป็นกลุ่มข้อมูล (Collection Types) เช่น ลำดับที่แก้ไขได้ (List), ลำดับที่แก้ไขไม่ได้ (Tuple), เซต ไม่มีค่าซ้ำ ไม่เรียงลำดับ (Set), เก็บข้อมูลแบบ key-value (Dictionary) โดยมีรายละเอียด ดังนี้

1. ข้อความ (String)

เป็นชนิดข้อมูลที่ใช้เก็บข้อความ ตัวอักษร และสัญลักษณ์ต่างๆ ใน Python โดยจะถูกจัดเก็บเป็นลำดับของตัวอักษร (sequence of characters)

ใช้เครื่องหมายคำพูดเดี่ยว – single quotes (')

text1 = 'Hello World'

ใช้เครื่องหมายคำพูดคู่ – double quotes (")

text2 = "สวัสดีครับ"

ใช้เครื่องหมายคำพูดสามตัว (สำหรับข้อความหลายบรรทัด)

text3 = """นี่คือข้อความ
ที่มีหลายบรรทัด
ในตัวแปรเดียว"""

# หรือ

text4 = """
นี่คือข้อความ
ที่มีหลายบรรทัด
ในตัวแปรเดียว
"""

กำหนดเริ่มต้นเป็นค่าว่าง หรือ String ว่าง

empty_string1 = ""
empty_string2 = ''

2. จำนวนเต็ม (Integer)

เป็นชนิดข้อมูลที่ใช้เก็บจำนวนเต็ม ทั้งจำนวนบวก จำนวนลบ และศูนย์ ใน Python จำนวนเต็มจะใช้คำสั่ง int และสามารถเก็บค่าได้ไม่จำกัดขนาด (จำกัดเฉพาะหน่วยความจำของเครื่อง)

ตัวอย่าง การประกาศตัวแปร ชนิดจำนวนเต็ม (Integer) และกำหนดค่า

positive_num = 42     # จำนวนเต็มบวก
negative_num = -17    # จำนวนเต็มลบ
zero = 0              # จำนวนเต็มศูนย์

3. จำนวนทศนิยม (Float)

เป็นชนิดข้อมูลที่ใช้เก็บจำนวนจริง (real numbers) ที่มีจุดทศนิยม

ตัวอย่าง การประกาศตัวแปร ชนิดจำนวนทศนิยม (Float) และกำหนดค่า

price = 19.99
temperature = -5.5
zero_float = 0.0

4. ค่าจริง/เท็จ (Boolean)

เป็นชนิดข้อมูลที่มีค่าได้เพียง 2 ค่า เท่านั้น คือ True (จริง) และ False (เท็จ) ใน Python Boolean เป็น subclass ของ Integer โดย True มีค่าเท่ากับ 1 และ False มีค่าเท่ากับ 0

ตัวอย่าง การประกาศตัวแปร ชนิดค่าจริง/เท็จ (Boolean) และกำหนดค่า

is_student = True     # จริง
is_working = False    # เท็จ

หรือให้ตัวแปรเก็บผลลัพธ์จากการเปรียบเทียบ

age = 20
is_adult = age >= 18  # True
is_child = age < 10   # False